Bahasa Palembang Bingen

Payo Bebaso Palembang Darussalam

Balen oi, amen dak pacak dak kado maen cak tu.

 

Ampera Tempo Doeloe

Berikut ini adalah beberapa bahasa palembang jaman bingen, kami susun berdasarkan Abjad. silahkan simak dan pelajari baik-baik jika ada yang ingin ditanyakan atau ingin menambahkan bahasa palembangnya bisa komentar langsung dikolom komentar dibawah atau boleh silahkan Klik Disini, yang nenger gamelan jugo klik disitula tadi. Mari kita lestarikan Bebaso Palembang Darussalam:


A. Ahad : Minggu
Alep : Pendiam , Ayu
Alit : Kecil
Alamarhum : Orang yang sudah meninggal
Aeng : Pelit
Ageng : Besar
Ambal : karpet
Amben : Tempat tidur
Ambo’I : Memamerkan
Amper-amper : Sementara menahan lapar
Aso : Pelan
Angsal : Boleh
Anten-anten : Sementara
Anggon : Bagus
Anom : Muda
Anyar : Baru
Apik : Rapi
Arak : Iring-iringan
Aturi : Silahkan
Ayun : Akan, mau, hendak
Azab : Ganjaran yang tidak baik dari Allah SWT

Cerito sedikit: Men jaman kecik bingen sering dengeri wayang plembang di RRI dalangnyo H. Syukri ahkap... mak ini ari la dak katek lagi...

B. Baito : Perahu, sampan
Bakto : Bawak, Gawak
Balen : ulang
Bayak : Kata
Bayas : Sejenis palem liar
Bangking : Tas pakaian
Bari : Zaman dahulu
Buri : Belakang
Bebitik : Berkumpul
Beber : Hordeng
Belinban : Meminjam dalam waktu singkat
Bederup-derup : beramai-ramai
Bencang : Besok
Bengkilas : Ruangan
Bengel : Bandel
Benyek : Lembut berair, lunak
Berebangun : Berpacaran
Berek : Beri, memberi
Betet : hubungan sex jg / "betetan" = alat betet terbuat dari kayu huruf y pake karet. pelor nyo apo be lajuuu 
Berunang : Tadok, bakul
Besiget : Cepat (Payo besiget = Mari cepatlah)
Besan : Orang tua kedua mempelai
Besem : Tidak mengkilat
Betem : Bengkak, hematoma
Betoseh : Bercerita melantur
Bicek, bicik : Panggilan untuk bibi
Bingen : Zaman dahulu
Blongsong : Sewet, kain
Blongsor : Besar (ukiran badan)
Botekan : Tempat menyimpan rempah-rempah, tempat kue
Bolem : Wajah yang teduh
Bolu : Kue
Boyok : Pantat
Bungaran : Pertama, awal, nomor satu

C. Cawan : Cangkir
Calui : Rebut
Cangking : Membawa

• cangking = jinjing
  

  Contoh: Cubo dicangking bae, biar mudah.

  Arti: Coba dijinjing aja biar mudah.

Cawisan : Pengajian / mendengar ceramah agama
Cuwe : Kuping
Celekatan : Menguasai, pintar
Cemeke’an : pelit
Ceni : Kecil hati / kecewa
Cenela : Sandal
Cerios : Cerita kata
Cili : Sebutan untuk orang tertentu
Cindo : Bagus
Ctiro : Gelar / sebutan untuk orang tertentu / citra
Cokot: gigit

Contoh: Hamper be aku tadi dicokot anjing

Arti: Hampir saja saya tadi digigit anjing

D. Dadar : Diuji, dicoba
Dados : Jadi
Dahar : Makan
Dalem : Tempat tinggal / dalam
Damel : Kerja
Danten : Semua, seluruh
Datuk :Kakek
Dayan : Seperangkat alat tenun
Demang : Sebutan jabatan untuk orang tertentu
Dedes : Jadi
Dedenyo : Bukannya
Dereng : Belum
Diaturi : Dipersilahkan
Didinyo : Bukannya
Dipundi : Dimana
Dipo : Gelar / sebutan untuk orang tertentu
Domik : Suami
Dukin : Dulu
Dumin : Dulu

E. Embil : Ambil
Embo / Mas : Sebutan untuk perempuan yang lebih tua
Embun-embunan : Ubun-ubun
Engge : Ya
Entukke = didorong dengan keras
Esung : Beri


G. Gamparan : Kelom, bakiak
Galar : Lantai  ("kaparke bae mangkok tuh dipucuk galar")
Gangsal : Lima
Gedek =Dinding  :  dinding papan/Tembok ("nah kau nih gek ku entukke rai kau digedek" )
Gedi : Besar
Genep : Genap / enam
Gerengseng : Periuk besar dari tembaga
Gingsir : Geser, harga, perjalanan matahari
Gusti : Untuk orang yang dimuliakan
Gobok/gerobok : lemari


H. Haderengan : Pertemuan
Harim : Istri
Hasto : Hasta


I. Imut : Ingat
Ingon : Pelihara
Isim : Jampi / Jimat
Isin : Malu


J. Jabo : Depan luar
Jamban : Kakus / WC
Jambangan : Pot besar
Jeneng : Sebutan untuk golongan bermartabat
Jerambah : jembatan
Jero : Dalam
Jingok : Lihat

• Jingok (lihat) bila diberi awalan me- akan menjadi "nyingok" bukan menjingok.
• Goco (pukul) bila diberi awalan me- akan menjadi "ngoco" bukan menggoco.

Jiron : Tetangga
Julak : dorong
Jurai : Keturunan
Jumputan : Kain khas Palembang


K. Kajang : Daun nipah yang dijejer cotoh perahu kajang
Kajang Angkap : Plapon, lantai pagu, atap rumah
Kali : Dua
Kanjeng : Gelar / sebutan untuk orang yang dimuliakan
Kaparke = ditarok/diletakkan (dari kata "Kapar" = meletakkan)
Kapar : Letak/Tergeletak "tekapar di jalan" tu artinyo tergeletak di jalan.
Karto : Sebutan bagi orang tertentu
Kata : Banyak
Kasak : sikat
Kancitan = hubungan sex = kacuk'an
Kayun : Mau, ingin
Kawo : Kopi
Kulo : Saya, aku
Kebalen : Tempat orang Bali
Kekangken : Tempat orang Bangka
Kebumen : Tempat tinggal Mangkubumi
Kebutiran : Ketahuan, tahu
Kedemangan : Tempat tinggal Demang
Kedipan : Tempat tinggal Adipati
Kedulon : Keduluan orang
Kelambi : Baju
Kelap : Kata
Kelaso=Tiker : Tikar  merupakan alas duduk / tidur
Contoh Kalimat => "bentangkelah Kelaso tuh, aba kau nih nak tiduk dulu"
Kelom : Bakiak, sandal dari kayu
Kemas : Gelar keluarga Kesultanan Palembang Darussalam
Kempet : Kempes (kempet ban)
Kengken=Kongkon : Suruh, menyuruh
Kepandean : Tempat pandai besi
Kepundi : Kemana
Keronggo/ rangga : Gelar bagi orang tertentu
Kerihin : Zaman dahulu
Kesah : Pergi
Kesambet : Pingsan
Kesuben : Tertusuk diri
Ketandan : Tempat tinggal petugas pajak
Ketib : Petugas untuk pernikahan
Ketit : Orang yang pelit
Ketingalan : Kelihatan
Kiagus : Gelar keluarga Kesultanan Palembang Darussalam
Kidul : Selatan
Kirang : Kurang
Kongkon : Suruh (Sapo yang ngongkon ? = Siapa yang menyuruh ?)
Kulo : Saya
Kuwung : Cekung, piring nasi


L. Lambat : Lama
Langkung : Panjang
Lali : Lupa
Lebe : Lebih
Lebet : Lebat / rimbun
Legi : Terlalu manis
Leser : Benar
Lengser : Jatuh, turun
Lengo : Minyak sayur
Leren : Berhenti, menyerahkan
Linggi : Duduk
Lian : Lain
Lokak : Peluang / kerjaan (tegantung kalimat)
Lungsen : Benang mujur pada tenunan



M. Madek : Melihat-lihat, memilih-milih calon pengantin
Mak’niku : Mak itu, begitu
Mak’niki : Mak ini, begini
Majas : Bentuk, rupa
Majal : Nakal, bandel
Majeng : Baiklah
Mak’ pundi : Bagaimana
Mangcek, mangcik : Panggilan untuk paman
Mantuk : Pulang
Mapak : Menyambut, menyongsong
Matur : Masih
Maler : Masih
Melar : Membesar
Meriko : Kesana
Menjing : Besok
Mengkin : Nanti
Mekung : Berak
Melek : Membuka mata
Mesus : Malas
Metu : keluar
Mungga : Hari puncak ngarak pengantin (Naik ke pelaminan) Mungga=Naik


N. Nano : Tidak
Nami, Namo : Nama
Napsi-napsi : Masing-masing keinginan
Napi : Apa
Natar : Halaman rumah
Nato : Nata gelar / sebutan untuk orang tertentu
Niki : Ini
Niku : Itu
Niko : Anda, kamu
Nedo, Dahar : Makan
Nengali : Melihat
Ngaturamit : Permisi
Ngabehi : Gelar / sebutan untuk orang tertentu
Ngobeng : Menghidangkan makanan
Ngekel : ngakak (ketawo ngekel= tertawa terbahak-bahak)
Ngeriki : Disini
Ngeriku : Disitu
Ngesung : Memberi
Ngerunut : Mencari jalan, mencari keluarha
Nguleni : Mengundang
Numbas : Beli
Numan : Ndak terus=Ketagihan/Mau terus
Nyai/nyek : nenek
Nyekel: Megang/Memegang
Nyokot/Nyakot : ngigit =Mengigit


O. Oba = Ubah


P. Padem : Meninggal, wafat, mati
Paderengan : Rapat
Pago : Tempat menyimpan barang di atas flapon
Pali : Sebutan orang sesuan raja
Pamit : Permisi
Panggih : Bertemu
Pangkeng : Kamar
Pangkih : Kamar
Pansilo : Duduk bersila
Panjang : Piring
Papak : Terima, sambut, menyongsong
Parek : Menghadap, melayani tamu
Pawon : Dapur, belakang
Penet-benet : Baik-baik
Penikan : Kalimat pasrah untuk seseorang
Pedaleman : Kampung
Pedalon : Ruang keluarga
Pedaringan : Tempat penyimpanan berat
Perigel : Lincah, cepat bekerja
Pinokawan : Orang suruhan raja
Pinten : Berapa
Piranti : Untuk
Prado : Kain khas Palembang
Puli : Sehat, sembuh dari sakit
Pundi : Mana, kemana
Puloso : Gelar sebutan bagi orang tertentu


R. Rama / Romo : Ayah / Bapak
Rami : Ramai
Ratu : Sebutan yang dituakan / Pangeran Ratu
Ratib : Pujian
Rawu : Datang
Rencang : Teman
Rengi : Mengeluh waktu sakit
Redano : Uang
Rikin : Hitung
Rompok : Rumah
Rumpak : Kain setengah tiang untuk acara

S. Saben : Tiap, sewaktu
Sadi : Jual
Sai : Bagus, baik
Sari / sare : Tidur untuk orang tua / istirahat
Saos : Saja
Sami : sama
Sampun : Sudah
Sanding : dekat
Sapanan : Bertegur sapa, dengan siapa saja
Seba / Peseban : Tempat raja menerima tamu/ menghadap
Sedoso : Sepuluh
Setagen : Ikat pinggang perempuan
Setitik : Sedikit
Setunggal : Satu
Sedaten : Sekali, semua, seadanya
Segaran : Tempat peristirahatan
Sekawan : Empat
Seket : Lima puluh
Selakung : Dua puluh lima / Selawe
Selop : Sandal
Sesepuh : Dituakan
Sema : Istri / Suami
Semai : Peduli, hirau
Semon : Malu berbuat yang menyimpang
Serenda : Kerudung
Seren : Menyerahkan sesuatu pada yang punya
Sewang : Sendiri-sendiri
Sewur : Canting
Seluar : Celana dalam
Selikur : Dua puluh satu
Selengkung=Selangkung : Rp. 25
Sinuhun : Gelar / orang yang dimuliakan
Sinten : Siapa
Sira : Kepala
Rami : Ramai
Sios : Satu
Slawe : Rp. 25 (Duo Limo)
Stangket : Sejajar, slepet
Songket : Tenunan kain khas Palembang
Songo : Sembilan
Subali : Tambahan susu (makanan bayi yang kurang)
Sugi : Kaya
Sukat : Bagian, nasib
Sunan, Sung : Beri
Suri : Sisir
Sultan : Gelar raja
Susuhunan : Gelar raja setelah mengangkat anaknya (Pangeran Ratu) menjadi
Sultan
Suryo : Surya / gelar pada orang tertentu
Suto : Gelar pada orang tertentu

T. Tabeat : Sifat, watak, kelakuan, perangai
Taken : Tanya
Takjub : Kagum
Takir : Wadah dari daun pisang / berbentuk segi empat
Takon : Tanya
Tanjak : Topi khas Palembang
Tangi : Bangun
Tasma : Kacamata
Telas : Habis
Tebi : Jauh
Tebeti : Terlintas / terpikat
Tekapar = tergeletak
Telu : Tiga
Temenggung : Gelar kepada ketua Guguk KPD
Tumenggung : Gelar kepada Sekretaris Guguk KPD
Timenggung : Gelar kepada Bendahara Guguk KPD
Tingal / TInggali : Lihat
Titi : Hemat
Tilep : Mengambil barang orang / mencuri
Tilem : Tidur
Tilik : Bertamu dan member sumbangan uang
Toya : Air putih
Tulung : Tiga
Tumbas : Beli
Tumu : Ikut
Tunu : Bakar
Tutus, gepuk : pukul (dengan alat)
Tunjang : Penyanggah
Tuwi : Alat judi dari kayu mirip domino

U. Ulem : Undang
Umep : Panas / masak / mendidih
Contoh kalimat = "bik, banyu tuh lah umep, angkatlah"
Ungkonan : Tanah pekuburan / makam
Uwung : Ketupat yang belum diisi beras
Uyun : Satuan atau ikatan daun nipah
Uzur : Tua


W. Wadon : Perempuan
Wau : Tadi
Wangsit : Petunjuk, tanda-tanda, ilham dari Allah SWT
Wangsul : Ikatan sebentar
Walid : Orang tua, bapak
Waya-waya : Kira-kira
Waras : Sehat
Wawu : Kenal
Wedang : Air yang sudah dimasak
Wenten : Ada
Wino : Sebutan untuk orang tertentu
Wikan : Kenal, tahu
Wong : Orang
Wongso : Kelompok keluarga


Y. Yai : Kakek
Nyai : Nenek
Yai/yek : kakek 


Z. Ziarah : Pergi ke makam
Zuriat : Asal usul turunan

HAYOO PENINGLAH PALAK KAU! PAYO SILAHKAN YANG INGIN MENAMBAHKAN!

KOMENTARNYO DIBAWAH JANGAN LUPO!

Dan yang sudah pintar boleh artikan kata dibawah ini
Tegijul
teklisoh
tejehudu















Sumbernyo :
http://sultanpalembang.com
http://id.wikipedia.org/wiki/
http://adanikmatdisini.com